Een tijdje terug mocht ik een workshop van Max Wildschut bijwonen. Als evolutionair psycholoog verklaart Max Wildschut menselijk gedrag op basis van onze natuurlijke context van duizenden jaren terug, toen we nog jager/verzamelaar waren. Op basis daarvan geeft hij advies hoe je het gedrag van medewerkers in een team of groep kunt veranderen.
Zijn advies voor plezier in het werk?
Zorg ervoor dat de context waarin we werken, aansluit bij de context van toen we nog jager / verzamelaar waren. Net zoals een aap in een dierentuin meer springt, speelt en actief is in een hok die lijkt op de jungle, is de mens productiever als zijn omgeving lijkt op die van de jager/verzamelaar.
Dat moet je natuurlijk niet al te letterlijk nemen. Max beweert echt niet dat je medewerkers in berenvellen moeten gaan lopen, of op de muren moeten schrijven. Het gaat er meer om dat de doelstellingen, leer- en werkwijze van de organisatie lijken op wat mensen belangrijk vinden en hoe ze graag leren en werken. Zo was het vroeger cruciaal om lid te zijn van een hechte groep, wilde je kunnen overleven. Ons brein is daarop ingesteld. Daarom vinden we als mens samenwerking nog steeds zo belangrijk: zonder hechte groep kom je er niet. En de kenmerken van een hechte groep, die zijn vandaag de dag nog steeds belangrijk voor teams.
KENMERKEN VAN EEN HECHTE (EN DAARMEE SUCCESVOLLE) GROEP
Als je aan iemand vandaag vraagt ‘wat maakt dat je het naar je zin hebt in een team?’, dan hoor je antwoorden als eerlijkheid, gelijkwaardigheid, een goede samenwerking, autonomie, een goede relatie hebben met de mensen, inspringen voor elkaar. Kwaliteiten die een groep vroeger ook nodig had om te kunnen overleven. En kwaliteiten die een team vandaag nodig om als team succesvol te zijn. Wat betekent dat voor de dagelijkse praktijk, waar kun je op letten als teamleider?
#1 Zorg voor een overzichtelijke omvang van de groep
Een groep mag niet te groot worden. Worden het meer dan zeg 150 personen, dan kun je de ‘groepsadministratie’ niet meer bijhouden. Wie hoort er wel of niet bij de groep, en wat zijn ieders kwaliteiten?
#2 Zorg voor synergie
Door een groep te vormen ontstaan mogelijkheden voor synergie. Binnen een groep heb je immers de mogelijkheid om te specialiseren. Zo ontstaat er meerwaarde. Tot op zekere hoogte: de groep moet weer niet te groot worden (zie #1).
#3 Zorg voor elkaar
Groepsleden zorgen voor elkaar, steunen elkaar als het tegenzit. Dat doe je niet alleen voor de ander, maar ook uit eigenbelang: morgen kan het jou tegenzitten. Laat als leider zien dat je dat belangrijk vindt. Geef het goede voorbeeld, spreek het uit wanneer je anderen ziet zorgen voor elkaar.
#4 Eerlijk delen
De basis voor een hechte groep is gelijkwaardigheid. De groep verdeelt de opbrengsten (het geslachte beest) of toegevoegde waarde (winst) eerlijk over de groepsleden. Dat betekent niet per definitie dat iedereen ook hetzelfde krijgt. Nee: de toegevoegde waarde wordt verdeeld in verhouding tot ieders geleverde bijdrage.
#5 Persoonlijke relaties
De leden onderling hebben persoonlijke banden met elkaar. Je kent de andere leden van de groep: je weet niet alleen wie wie is en wat hij of zij doet, maar je doet ook af en toe samen wat.
#6 Gezamenlijk doel
Groepsleden hebben een gezamenlijk doel en een gedeelde cultuur, die afwijkt van de cultuur van andere groepen. Zij delen de prioriteiten van de groep met elkaar en hebben langetermijnbelangen die een investering in de groep de moeite waard maken. Sluit de cultuur van de groep aan bij jouw waarden? Dan gaan de prestaties omhoog.
NIEUW LEIDERSCHAP?
Wanneer je als leider stuurt op deze kenmerken, dan zul je merken dat mensen met plezier aan de slag gaan. En dat merk je terug in de resultaten.
Oh ja, nog een opmerking. De laatste tijd lees je veel over ‘nieuw leiderschap’. Het stimuleren van eigen verantwoordelijkheid, platte organisaties en zelfsturende teams zijn daarin belangrijke elementen. In het boek van Wildschut zijn veel van deze ideeën al terug te vinden. Organisaties als Semco en Goretex, of dichter bij huis: de ideeën van Eckart Wintzen en Jos de Blok (Buurtzorg): allemaal gebruiken ze dezelfde beginselen. Door de uitleg van Wildschut begrijp je waarom die ‘nieuwe’ ideeën werken: ze sluiten aan bij hoe ons brein werkt – feitelijk al eeuwen lang!
Meer lezen? Pak het boek Darwin voor managers van Max Wildschut.
NB:
Dit artikel is een bewerking van een bericht dat eerder bij Management Team verscheen.
